कृषिप्रधान देशमा माछा किसानको दुःख,राज्य उदासिन भएको ठहर

यस्तै यसै क्षेत्रमा करिब दुई दशकदेखि माछा व्यवसाय गरिरहेका किसान ऋषिराम निरौलाले करिब दुई बिघा क्षेत्रफलमा माछापालन गरिरहेका छन् ।

उनको एक श्रीमती तुलसी निरौला र दुई छोराछोरी र वृद्ध आमा छन् । छोरा रञ्जित सरकारी स्कुलमा कक्षा ६ मा र छोरी रजनी शिक्षा संकायमा स्नातक पढ्दैछन्।

माछा किसान ऋषिराम भन्छन् , “लगानी गरेअनुसार सोचेर दुःख गरेकोमा सोअनुसारको मुनाफा नपाईने साथै वर्षामा गोही र हिउँदमा साईबेरियन चरा तथा जंगली हाँसबाट माछाका भुराहरु जोगाउने समस्या रहेको छ।

श्रीमान् मलेसियाबाट फर्केर यस पेसामा हुदा आफू खुशी रहेको श्रीमती तुलसी निरौलाले बताईन्।उनी महिला साना किसान कृषि सहकारी संस्था किर्तनपुर-७ कि उपाध्यक्ष समेत छन् ।

त्यस्तै करिब १बिघा क्षेत्रफलमा माछापालन गरिरहेका किर्तनपुर-७ का माछा किसान हुन् उपेन्द्र प्रसाद निरौला। स्थानीय आधारभुत विद्यालय दक्षिण कालिका देवेन्द्रपुरमा शिक्षक समेत छन् उनी।

उनको एक श्रीमती जया निरौला र दुई छोरीहरू छन् । दुई छोरीहरु सरकारी स्कुलमा क्रमशः कक्षा नौ र बाह्रमा अध्ययनरत छन् ।

उपेन्द्र निरौला भन्छन् , ” समयमा रासायनिक मल, माछाको दानाको अभाव , वर्षामा माछालाई उचित अक्सिजनको कमी, प्रायः जेठदेखि भदौसम्म आकस्मिक रुपमा मरेका माछाको व्यवस्थापनमा समस्या रहेको छ।

यसमा उनले थप्दै भन्छन् , ” देशको उच्च प्रशासनमा रहेका पदाधिकारी सिडियोबाट समेत माछाको मुल्य बढी रहेको कालोबजारी रहेको भनेर समाचारमा सुन्दा आफुहरु छाँगाबाट खसेजस्तो अनुभव भयो।

माछा किसान एवम् व्यवसायी योगेन्द्र प्रसाद निरौला जसले करिब एक बिघा क्षेत्रफलमा माछापालन गरिरहेका छन्। उनले भने,” स्वास्थ्यका दृष्टिकोणले यति फाइदाजनक माछाको मूल्य यति कम हुदा पनि उपभोक्ताले खोलाको माछा सम्झेर खान हिच्किचाउनु विडम्बना रहेको छ हाम्रो समाजमा।

उनी दैनिक करिब आधा क्विन्टल माछा व्यापार गर्ने गर्दछन्। देश संघिय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र भईसक्दा पनि माछा किसानका समस्या राज्यले सम्बोधन गर्न नसकेकोमा उनी छक्क छन् ।