पत्रकार पुडासैनीको एकएक शब्द सत्य साबित हुदैं,लामिछानेलाई कानूनी दायरामा ल्याउन सडकमा आउलान् त चितवनबासी ?
-अनुषा थापा
बुढोपाकाले भन्थे, ‘अरुलाई रुवाए, दुःख दिए, ठगे वा मारे, अर्को जुनीमा भोग्नुपर्छ। केही वर्षअघिको कुरा हो। पत्रकार शालिग्राम पुडासैनीले भक्कानिएर रुदैं भिडियो तयार गरे । पत्रकार राज्यको चौथों अंग हो । र, हतपत्त पत्रकारहरु कोहीसँग डराउँदैनन् भन्ने सर्वसाधारणको मनमा अहिले पनि छ।
पुडासैनी पनि पत्रकार नै थिए। राज्यको चौथों अंग थिए । उनी कलिलै उमेरका थिए । पुडासैनीमो जन्म थलो नुवाकोट हो। उनी राजधानी काठमाडौंमा बस्दै आएका थिए। आर्थिक अवस्था कमजोर भएका घरपरिवारका थिए, पुडासैनी । केही समयअघि मात्र वैवाहिक सम्बन्धमा बाँधिएका थिए, उनी।
उनले न्यूज २४ मा रवि लामिछानेसँग काम गरे । लामिछानेको सम्पूर्ण गोप्य कुरा उनले थाहा पाइसकेका थिए । पुडासैनीले लामिछानेको बारेमा सबै कुरा थाहा पाएपछि न्यूज२४ छोडेर उनी माउण्टेन टेलिभिजनमा गए । पछि लामिछानेको प्रेस वा दबाब सहन नसकेपछि उनले चितवनमा गएर आत्महत्या गरे।
आफु मरेपनि राज्यलाई अपराधी समात्न सजिलो होस् भनेर उनले आत्महत्या मर्नुअघि रुदैं भिडियो रेकर्ड गरेका थिए । उक्त भिडियोमा लामिछानेको दुई वटा नागरिकता, पासवोर्ट रहनुका साथै धेरै व्यापारीहरुलाई धम्काएर पैसा लिएको उनले बताएका थिए । पुडासैनीले आत्महत्या गरेपछि प्रहरीले अनुसन्धान गर्ने क्रममा सो भिडियो भेट्यो।
पछि त्यो भिडियो विभिन्न सञ्चारमाध्यममार्फत बाहिरियो । कतिपय सञ्चारमाध्यम भने त्यो भिडियो सार्वजनिक गर्न डराए त कतिपय सञ्चारमाध्यमले सार्वजनिक गरे। पुडासैनीको त्यो भिडियो सार्वजनिक भएपछि जनताले लामिछानेको विरोध गर्न सुरु गरे। उनले कारबाही गर्नुपर्ने आवाज उठ्न थाल्यो।
प्रहरीले लामिछानेलाई न्यूज २४ को कार्यालयबाट समात्यो । त्यसपछि पुडासैनीले आत्महत्या गरेको ठाउँ चितवन लगियो । तर, न्यूज २४ का पत्रकारहरुले लामिछाने निर्दोष रहेको र उनलाई फसाउने लागिएको भन्दै चितवनबासीलाई सडकमा उत्र्रिन बाध्य बनाए । त्यतिखेर लामिछाने राजावादी थिए।
उनकी श्रीमति पनि राजनीतिक दलमै आबद्ध थिइन् । राजावादीहरुले मुलुकभरका आफ्ना कार्यकर्ता तथा समर्थक चितवन लगे । नेपालका मै हुँ भन्ने कलाकार पनि लामिछानेलाई चितवनमा भेट्न पुगे । चितवनमा भीड एकदमै बढिसकेको थियो । किनकि त्यहाँ पैसा खर्चिएर मानिसहरु ल्याइएको थियो । भीड बाक्लो भएपछि प्रहरी प्रशासनलाई नियन्त्रण गर्न गाह्रो भयो ।
त्यसपछि चितवन जिल्ला अदालतले लामिछानेलाई तारिखमा छोडिदियो । तारिखमा छोडेपछि लामिछानेले त्यहाँ ठूलो कार्यक्रम गरे । चितवनबासीको गुन कहिल्यै नबिर्सिने भन्दै उनले भाषण गरे । राजनीतिक पहुँच र पैसाको आडमा लामिछानेले पछि उच्च अदालत पाटनबाट सफाइ पाए ।
०७९ मंसिर ४ गतेको प्रदेशसभा तथा प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा उनले चितवन निर्वाचन क्षेत्रनम्बर २ बाट उम्मेदवारी दिए । चुनाव जितेपछि गृहमन्त्री बने । गृहमन्त्री भएपछि उनको नागरिकता र राहदानीको विषयमा अदालतमा मुद्दा पप्यो । कारण थियो, उनको दुई वटा नागरिकता र राहदानी छ ।
नेपाली र अमेरिकन । अदालतले लामिछानेले नेपाली नागरिकता त्यागेर अमेरिकन नागरिकता र राहदानी लिएको तर त्यो नागरिकता त्यागेर पुनः नेपाली नागरिकता नलिएकोले अमेरिकन नागरिकता त्यागेर नेपालको संविधानबमोजिम नेपाली नागरिकता लिन फैसला सुनायो ।
नागरिकताकै कारण उनको गृहमन्त्री, सांसद र पार्टीको सभापति पद गुम्यो । नेपालको संविधानबमोजिम नागरिकता लिन्छु भन्दै लामिछानेले पछि जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंबाट नागरिकता लिए । चितवन क्षेत्रनम्बर २ मा ०८० बैशाख १० गते उपनिर्वाचन भयो ।
जनताले फेरि पनि दोहोप्याएर मतदान गर्नुपप्यो त जनताले तिरेको कर खर्च भयो । यता, पत्रकार पुडासैनीले मर्नुअघि रेकर्ड गरेको भिडियोमा भनिएको एकएक शब्द त अदालतले प्रमाणित गरिदियो नि त । पुडासैनीलाई त लामिछानेले मारिहाले पछि आफ्रनै गाडीको ड्राइभरलाई समेत मारेको आरोप उनीमाथि लाग्यो ।
अहिले आफ्रनै क्षेत्रका जनताको पैसा लामिछानले सहकारी खोलेर हिनामिना गरेको आरोप लागेको छ । हिजो लामिछाने निर्दोष भन्दै सडकमा उत्र्रिएका चितवनबासीको अब चाहिँ बल्ल उनको असली रुप देख्ने छन् । पत्रकार पुडासैनी रुदैं लामिछानेको सम्पूर्ण गैरकानूनी कामबारे खुलासा गर्दा चितवनबासीले उनलाई न्याय दिएनन् ।
लामिछानेजस्तो अपराधी व्यक्तिको लागि उल्टो सडकमा उत्र्रिए । अब त चितवनकै जनताको पैसा लामिछानेले डुबाइदिएका छन् । अनि अझै पनि चितवनबासी लामिछानेकै गुनगान गाएर बस्छन् कि उनको विरोधमा सडकमा उत्र्रिन्छन् पनि ?
मुलुकको राजनीतिक परिवर्तनमा लामिछानेको केही योगदान छैन । त्यतिबेला पनि अमेरिकामा थिए । अहिले पनि उनको अमेरिकामा घर रहेको र धेरै पत्नी रहेको बताइन्छ । घरायसी समस्याका कारण अमेरिका छोडेर उनी ०७१ सालमा एक महिनाको भिसा लगाएर नेपाल घुमफिर गर्न आएका थिए ।
एक महिनापछि उनी अमेरिका फर्किएनन् । अमेरिका नफर्किएपनि उनले नेपालको ऐन, कानून मानेनन् । यहाँको संविधान, कानूनलाई धोती लगाइदिएर उनले जनतासँग सिधा कुरा नामक कार्यक्रम चलाउन थाले । सो कार्यक्रममार्फत राजनीतिक दलहरुमाथि हिलो छ्याप्ने काम गरे ।
लोकतन्त्र, गणतन्त्रको विरोधमा उनी उत्र्रिए। ०५२ फागुल्न १ गते जनयुद्ध सुरु भयो। जनयुद्धको समयमा उनी न भूमिगत गएका थिए न केही गरे । ०६२÷०६३ को जनआन्दोलनमा पनि उनको केही योगदान रहेन। किनकि उनी ०५८ सालमै अमेरिका गइसकेका थिए।
गत वर्ष लामिछानेले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी खोले। सभापति बने। चुनाव जितेर गृहमन्त्री पनि खाएका थिए। तर, अदालतले उनलाई अनागरिक ठहर गरेपछि उनको सम्पूर्ण पद गुम्यो। गृहमन्त्रीसँगै सांसद र सभापति पद गुमेपछि उनले उपनिर्वाचनको माग गरे । निर्वाचन आयोगले उनको क्षेत्रमा फेरि पनि चुनाव गरायो ।
चितवनबासीले फेरि पनि उनलाई नै जिताए । अहिले लामिछाने गृहमन्त्री हुन नपाएपनि सांसद र पार्टीको सभापति भने छन् । सरकारमा जानका लागि उनी कहिले केपी ओली कहाँ पुग्छन् त कहिले प्रचण्ड, शेरबहादुर देउवा कहाँ। यहाँबाट त उनी पनि सत्ताकै लोपी रहेको देखिएको छ।
जनता र राष्ट्रको लागि नभई लामिछाने आफ्नो स्वार्थको लागि राजनीतिकमा आएको स्पष्ट हुन्छ। हिजो मेनपावरले विदेशमा अलपत्र पारेको नेपालीको उद्धार गरे भनेर चर्चा कमाउने लामिछानेले अहिले आफ्रनै क्षेत्रका जनताको रुवाबासी बनाएका छन्। तामझामका साथ लामिछानेद्धारा खोलिएको टेलिभिजनमा चितवनका हजारौं बचतकर्ताको करोडौं रकम डुबेको छ।
पत्रकार पुडासैनी त मरे। उनको घरपरिवारको आर्थिक अवस्था कमजोर भएकोले पुडासैनीले न्याय पाएनन्। उनी मरेको मरै भए। अनि उनलाई मर्न बाध्य बनाउने व्यक्ति झन् ठूलो र शक्तिशाली हुन पुग्यो । सञ्चारमाध्यमहरुले पत्रकार पुडासैनीको भिडियो बाहिर ल्याउनुपर्छ।
उनको न्यायको लागि आवाज उठाउनुपर्छ। किनकि पुडासैनी पनि राज्यको चौथों अंग नै हो । पुडासैनीको मुद्दामा त लामिछाने राजनीतिक पहुँच र पैसाको आडमा जेल जानबाट बचे। तर, अब सहकारीको मुद्दामा त उनी जेल जानबाट कुनै पनि हालतमा बच्ने छैनन्।
अहिले आम सर्वसाधारण जनता लामिछानेलाई तत्काल समात्नुपर्ने माग गर्छन्। लामिछानेलाई समातेपछि जीबी राईलाई पनि समात्न सजिलो हुने उनीहरुको भनाइ छ। अपराधी ढिलै भएपनि कानूनको दायरामा आउँछ भनेर बुढोपाकाले भन्थे। अहिले यो सत्य साबित हुन लागेको छ।
हिजो लामिछाने निर्दोष भन्दै सडकमा उत्र्रिने चितवनबासी अब लामिछानेलाई समात्नुपर्ने भन्दै सडकमा छिटै उत्र्रिने छन्। पुडासैनीले आत्महत्या गर्नुअघि भनेको कुरा कानून र व्यवहारमा प्रमाणित भएको छ। किनकि मर्नुअघि कसैले ढाट्दैंन।